આહલાદકતાનો વ્યાપ...

શિયાળો એટ્લે આહલાદકતાનો વ્યાપ, માણસો ને ખિલવાની ઋતુ, પંખીના ચિચિયારાની ઋતુ, આળસ ખંખેરવાની ઋતુ... શિયાળામા લાગે જાણે કે સવાર પણ આળસ મરડીને બેઠી થાય છે... ગુલાબી ઠંડીના અહેસાસથી રોમ રોમમા આહલાદકતા વ્યાપી જાય છે... આ ઋતુની સવાર ની બે અલગ અલગ મજ્જા છે. એક તો બ્લેંકેટ્મા ટુટીયુ વાળીને ભરાઈ રહેવાની મજ્જા અને એક વહેલી સવારે ભારેખમ હ્રદયે બ્લેંકેટ્ને અલવિદા કહીને કુદરતને માણવાની મજ્જા,,, બ્લેન્કેટ્મા ભરાયેલા લોકો સપનામા કુદરતની સુન્દરતાને માણે છે અને અલવિદા કહેવા વાળા લોકો વાસ્તવીક કુદરતની સુન્દરતાને માણે છે... સાચા અર્થ મા કહીયે તો હટ્ટા કટ્ટા થવાની છે આ ઋતુ...
વહેલી સવારે ચાલવા નિકળી પડવુ, સ્વાશમા આહલાદકતા ભરવી અને ઉચ્છવાસમા આહલાદકતા નિકળવી, રોમ રોમ રોમાંચિત થવુ, રંગબીરંગી ફુલોની દુનિયા, નિરો પિવો, તાપણામા હાથ-પગ શેકવા, જુદા જુદા રસ પિવા, વાયરાના એક ઠંડા જોકાથી ધ્રુજી ઉઠવુ, હચમચી જવુ, આહાહા શુ સુન્દર દુનિયા રચાય છે ... દરેક માણસ લાગણીઓના જોકાથી હચમચી જતો હોત તો... કાશ... આ ઋતુમા નિશ્ઠુરતાને એક વિરામ મળે છે અને બધુ જ સજીવન લાગે છે, રસ્તાઓ પણ... ખબર જ ના પડે કે રસ્તો ચાલે છે કે માણસોના પગ??? આ ઋતુને માણવે એ પોતાનામા જ એક સુન્દર મજ્જાનો અહેસાસ છે હ્રદય મન પ્રફુલ્લિત થવુ, શુધ્ધ હવા મળવી એ બધુ જ શક્ય બને છે,,, આ ઋતુમા આંતરિક અને બાહ્ય એમ બન્ને સુન્દરતા ખિલવી શકાય છે... થોડી ઠંડી પડૅવાની શરુઆત થાય એટ્લે સામ્ભળવા મળે કે સ્વેટર પહેરીને નિકળજે, સ્કાર્ફ મફલર પહેરજે હવા લાગશે, પણ ગુલાબી ઠંડીને માણવી એ કૈ જેવો તેવો અનુભવ નથી,,, ક્યારેક કડકડૅતી ઠંડીને માણવાનો અનુભવ પણ લેવો જોઇયે, એ બરફ થવાની મજ્જા જ અનેરી છે...આમ તો સ્કાર્ફ, સ્વેટર, શાલ, મફલર, ઓવર કોટ, વીંડ-ચિટર, વાન્દરા ટોપીની રંગબીરંગી દુનિયા એટ્લે શિયાળો... જુદા જુદા રંગોના સ્વેટર , સ્કાર્ફ પહેરેલા બાળકોની દુનિયા પણ સરસ હોય છે, એ નાના ચહેરા ગુલાબી અને રતુમ્બડા બની જાય છે ત્યારે તે ચહેરામાથી કૈક વધારે જ નિર્દોષતા ટપકે છે, ઠંડીને માણવાનો લહાવો ચુકવા જેવો નઈ...
ગામડાની શિયાળાની સવાર એટ્લે એક અનેરો અનુભવ, વહેલી સવારના પ્રભાતિયા, ક્યાકથી ગાડાનો ટક ટક અવાજ, ફળીયામા બનાવેલા ચુલા પર ગરમ પાણી મુકવુ અને સાથે સાથે એ ચુલાની ગરમી થી શરીરનુ શેકાવુ, જુદા-જુદા પાક ખાવા, મોઢામા પાણી નાખવાની હાલત પણ ના હોવા છતા દાતણ કે બ્રશ કરવુ, શિયાળાની સવારમા સૌથી મોટા દુશ્મન પાણીથી જેમ-તેમ જેમ-તેમ નહાવુ આ બધી જ વસ્તુની મજ્જા મેળવિયે છે... નહાવામા તો કોઈપણ ઉમરની વ્યક્તી નાનુ બાળક બની જાય, એ નહાવાથી શરીરને કેટલુ બધુ કષ્ટ પડે...
ઓળો રોટ્લો ખાવાની મજ્જા એટ્લે શિયાળો, એ ચુલામા શેકેલા રિંગણની સુવાસ અને એ હાથેથી થાપેલા રોટલાની મિઠાશ... વાહ રે વાહ... સાથે માખણ, ઘી, ગોળ, જાડી મુછો થાય એવી છાશ,,, મજ્જા જ કૈ ઓર છે... ટુંક મા, અનેક રસ નુ સાયુજ્ય એટ્લે શિયાળો... નાના બાળકોને એક જ ઈચ્છા હોય શિયાળામા કે કાશ આજે સ્કુલમા રજ્જા હોય તો, પણ આ નિર્દયી, નિશ્ઠુર સ્કુલ વાળાને નાનકડા બાળ પર ક્યાથી દયા આવે... આમ શિયાળો એટ્લે મસ્તીની, ઉમંગભરી,રંગબીરંગી, ખિલવાની મૌસમ...

ક્યારેક ઉમંગોની હોળી થતા પણ જોવી પડે છે,
ક્યારેક અપેક્ષાઓને મરતી પણ જોવી પડે છે,
સાચવી રાખજે બે-ચાર આસુઓ આખમા દોસ્ત,
ક્યારેક કઠ્ણ હ્રદયે હ્રદયની ચિતા સળગતી પણ જોવી પડે છે...

इस प्यारकी बेखुदी को जाना हमने,
हवाओ का रुख पहेचाना हमने,
ये रुख भी मुड गया हमारी और,
जब उन्होंने प्यारसे देखा हमें,
लगता हे हमें के हम हम नही रहे,
शायद हमारी रूह को चुराया उन्होंने,
ये दिलकी आवाज़ भी सुनहरी लगती हे,
जब दिलमे उन्होंने बसाया हमें,,,

તારો સ્પર્શ કે જેને લિધે હુ મહેકતી થઇ,
રણને જાણે કે ભીનાશ મળી,
વર્ષોની વેદના જાણે કે ,
સુવાશીત ફુલોમા ફેરવાઇ ગઇ,
જેમા આજ તારા પ્રેમની સુવાસ પ્રસરી રહી છે,
મારી એકલતાને એક પંખીનો સાથ સાઁપડ્યો,
અને મારુ મન પંખી બનીને ઉડાઉડ કરે છે,
બસ તારે જ લિધે...

कभी कभी अपने ही लोग सपने बन जाते हे,
रेत के टूटे हुए घर बन जाते हे,,,

કઁઇક જિવનમા એવુ થાય છે,
કે દિલ ખાલી ને આંખ છલકાય છે,
હોતો હશે ગુલાબનો એવો દબદબો,
કે વિના વાંકે કાંટાઓ વગોવાય છે,,,

वो दोस्ती जो इसे मुकाम पे आ जायेगी,
जहा चलना और रुकना,
हसना और रोना,
गिरना और संभलना,
रो के सिमटना और हसके बहेकना,
सब जायझ हे,
ये रास्ता,
जो गमोसे दूर खुशियों का ठिकाना हे,
बस ये दोस्ती,
जो झिंदगी हे,
मेरी अपनी झिंदगी,,,

आज हसने खिलने को जी चाहता हे,
पालो को सवारती हु में,
आज मुस्कुराने को जी चाहता हे,
गौर से देखती हु में,
कही खुशीका दौर बदल ना जाए,
आज गमोसे दूर भागने को जी चाहता हे,
आज सबकी आहटोसे दूर,
अपनी आहटो में सिमट जाने को जी चाहता हे,
'आज' से दूर लम्होंकी बारातमें,
मचल जाने को जी चाहता हे,,,

ગગો પ્રેમ મા પડવુ પડવુ કરે સે,
પસી પડી ને પસ્તાય તો કેતો નઇ,
સોડીની આઁખ્યુમા સમન્દર ઝુવે સે,
પસી એક ટીપા માટે તરસી ઝાય તો કેતો નઇ,
સોડીના કેશ ઘેઘુર ઘટા લાગે સે,
પસી ઇ ઘટામા હપડાઇ ઝવાય તો કેતો નઇ,
સોડીના પ્રેમમા મરવાની વાતુ કરે સે,
પસી અધમુવા થૈ ઝવાય તો કેતો નઇ,
સોડીની વાત્યુમા હાળો ખોવાઇ ઝાય સે,
પસી બધુ ખોવાઇ ઝાય તો કેતો નઇ,
અમે તો ઝરા સેતવણી આયલી સે,
પસી ઝેમ તેમ, ઝેમ તેમ અમને કેતો નઇ,,,

ઉસકે પ્યાર મે મે હો ગઇ મેંટલ,
લોગ બોલે મુજે હો લે અબ સેટલ,
અપુન બોલી વો અભિ નહિ હે પુરા સેટ્લ,
સાલે સબ લોગ બોલે હે વો પુરા જેંટલ,
અપુન કી બાત કો સાલા કોઇ નહિ લેતા સીરીયસ,
એક વો હી પડેલા હે અપને મે બહોત સીરીયસ,
સાલા વો ફેલાયેલા હે અબ ચારો ઓર્,
અપુન કો તો મંગતા હે ઉસકા થોડા શોર્,
અપુન કો વો ટાઇમ ના દે તો આતા હે બહુત ગુસ્સા,
ઔર અપુન એસા બોલ દે કે બઢ જાતા હે ઉસકા જુસ્સા,
અપુન ને બોલ દિયા કી દેખ લે હોતા હે ક્યા હાલ,
યહિ બાત સુન સુન કે વો હો ગયા હે બેહાલ,,,

પ્રેમ... પ્રેમ... પ્રેમ... મા
આ પડ્યા છે બધા પ્રેમ મા,
પેલા એમ કે છે 'સુન્દર' મજ્જા નો ખાડો,
પછિ થી પાડે બધા મોટી મોટી રાડો,
પ્રેમમા પડેલ ના હ્રદય ફુલાય જાય,
શાંતી થી એના જ હાડકા ભાંગી જાય,
પેલા કે બબલી હુ તારો જ છુ તારો,
ને પસી વળી એમ કે માનેસ મને ઝારો?
પેલા કે હુ ને તુ આપણા બે નો સંસાર,
પસી હાળો એમ કે હવે તો ના રંઝાડ,
પેલ્લા પેલા પ્રેમ મા હારો આવે ઉસાળ,
લોકો પસી થાય સે આમ ને આમ ખુવાર,
આ તે માયાઝાળ મા કેમ કરી ને પડવુ,
તો ય મઝા સે પ્રેમ ની હટ પડી ને રડવુ,
ઇ રડવાની ય હારી આવે મઝા,
જો પ્રેમ ને ના માનિયે મોટી સઝા,,,

जीवन के इन रास्तो पे ,
कोई चलते-चलते थक गया;
कोई हस्ते-हस्ते तो,
कोई रोते-रोते थक गया;
थम गई हे जिंदगी,
आदमी थम सा गया;
क्या बया करे जुबा से अब,
कोई मरते- मरते थक गया;
आज के दामन में यु,
ओढ़ के कल का सहेरा;
कोई जाते-जाते रहे गया,
कोई रहेते रहेते चला गया l

પ્રક્રુતિનુ સામિપ્ય,
જાણે કે,
એક જિવન જિવ્યાનો અનુભવ,
વૃક્ષ,પાન, ડાળ,ફુલો,જાણે કે,
મારુ જ અસ્તિત્વ,
ક્યારેક,
હુ કોઇ પવનની લહેરખી બની હોઉ,
કે પછી,
કોઇ વાદળી બની વરસી હોઉ,
કોઇ નદીનુ વહેણ કે,
કોયલનો ટહુકો બની હોઉ,
કે પછી,
કોઇ સુન્દર મજાના ફુલની,
સુવાસ બની પ્રસરાઇ હોઉ,
બધુ જ શક્ય છે,
મારા રોમે-રોમ માથી,
ખુશી ટપકે છે,
એક સનાતન સત્યતા,
પ્રકૃતીની અલ્લડતા બની ને,,,

तन्हाई का आलम हे,
यु तनहा छोड़ के ना जाया करो,
पिरोये थे कुछ सपने हमने,
यु उनको ना बिखराया करो,
गम-ऐ-बाज़ार की एन गलियों में,
यु मेरे गमो को ना बेचा करो,
आहटो से तेरी बने हे सिलसिले आहट के,
यु आहटो को तुम ना सुलगाया करो,
यु तन्हा छोड़ के ना जाया करो,,,

દુખોની ગુફાઓની વચ્ચે,
ક્યાંક,
કોઇક બખોલમાઁ,
નાનકડા સુખનો ઉજાશ,
ગુફાના અંધકારનો મ્રુત્યુદાતા,
કઇ કેટલાયે નવપલ્લવિત,
કિરણો સાથે,
જીવનને પ્રજ્જ્વલ્લિત કરે છે,
કાશ,
આ સુખના ઉજાશની,
દરેક કિરણોને ઝીલી શકાતી હોત,
અથવા,
પામી શકાતી હોત,,,

જિવનના અનેક પડાવો,
નત-નવા અનુભવો,
ક્યાંક સુખ નો ઢાળ,
તો ક્યાંક દુ:ખ નો રસ્તો,
ક્યાંક ખુશી ની લહેરખીઓ,
તો ક્યાંક ઉદાસીના પડછાયા,
ક્યાંક આત્માનુ સમર્પણ,
તો ક્યાંક અંતરાઆત્માનુ દર્પણ,
અને તેમ છતા,
માનવી અડીખમ,
પોતાના મનુશ્યત્વને સાચવી શકાયાના વહેમ સાથે...

જીવનના કોઇએક વળાંકે,
અચાનક તુ મને મળશે,
અને,
મારી તુટેલી સ્મ્રુતિઓના તાર,
ફરી સન્ધાશે,
પણ રહી જશે થોડી તિરાડો,
હુ ,
એ સન્ધાયેલી સ્મ્રુતીઓને,
સાચવીશ,
યુગો સુધી...
એક શિલાલેખની માફક...

અધુરપ નામે મહાસાગર્,
ઉછળે છે અંતરનાં ઘેરાવા માં,
ચોમેર ઉછાળા મારે છે,
અને શરુ થાય છે,
એક અનંત સિલસિલો,
ક્યાક આશાઓનુ ફેલાવુ,
ક્યાક અપેક્ષાઓનુ સંકોચાવુ,
ક્યાક અભાવોની છલોછલતા,
અને,
તો યે સંપુર્ણતા ,
મહાસાગરની સંપુર્ણતા,
કદાચ્,
ક્યાક અધુરપમાં પણ પુર્ણતા સમાઈ હશે,,,

ફરજોમાથી રાજીનામુ,
ડગલે ને પગલે,
જાણે કે ,
શોખ નો વિષય છે આજકાલ્,
સાથે-સાથે,
માણસાઇમાંથી પણ રાજીનામાઓ,
માણસાઇ નામે ફારસ,
અને,
આ ફારસાઇનાં હિસ્સાઓ આપણે બધા...
ખુશી-ખુશી બનીયે છે હિસ્સો,
શાયદ,
આત્માનો શોદો કરીયે છે આપણૅ બધા...

ઉદાસ આંખ નુ સ્વપ્ન,
જ્યારે ફુટે છે પરપોટો બની,
ત્યારે ફેલાય છે અસમંજસપણુ,
પરપોટો ફુટ્યાનુ,
ઉદાસી ઝળક્યાનુ,
અને,
સ્વપ્નની પાંખ કપાયાનુ,,,

મારાપણાની શોધ મા હું,
મારા 'હું' સાથે ,
એક આખરી સત્ય એકલતાના,
પાલવમાં સંતાઈ ને,
છુપાછુપી રમુ છુ,
કોઇક ઉડતુ પંખી આવે,
અને,
મારુ મારાપણુ શોધી આપે,
એના ઉડાનની ઉંચાઇઓથી,
અથવા,
મારી ઉદાસીઓની ગહેરાઇઓથી,,,

વ્યથાનો વ્યાપ છે મારી આસપાસ્,
ને,
વ્યથાની વ્યાપકતા અરાજકતા ગ્રહે છે,
વ્યાપક્તા અને અરાજક્તા,
સિક્કાની બે બાજુ,,,
ક્યારે મળશે આ વ્યથા ને વિરામ્?
ચિટકી રહે છે જળોની માફક,
મારા અસ્તિત્વની આસપાસ્...

ક્યાક હું મને શોધી શકું...
કોઈક કોયલના ટહુકામા
તો
ક્યાક થોરના કાંટામાં
ક્યાક નદીની રેતમા
તો
ક્યાક દરિયાની મીઠી લહેરમાં
ક્યાંક પંખીની પાંખોમાં
તો
ક્યાક માછલીના તરફડાટ માં
બસ
હું મને શોધી રહી છું
મારા જ મૌનમાં અને કોઈકના શબ્દોમાં
મારાજ સ્વપ્નોમાં અને કોઈકની આશાઓમાં...

મૌનનો વિસ્તાર છે ને શબ્દોની છે શાંતી...
ને એમા મારૂ લાગણીભીનુ અસ્તિત્વ..
ક્યાક શોધે છે મને તો ક્યાક શોધે છે કોઈકને
પણ મૌનની પરિભાષા સમાજાતી નથી સહેવાતી નથી
ક્યાક મૌન પડછાયો બને છે તો ક્યાક તડકો
ક્યાક એ રેત બને છે તો ક્યાક સાગર
ક્યાક એ વાચા બને છે તો ક્યાક રૂદન
કદાચ રૂદન પણ એક વાચા જ છે ને લાગણીની
મૌનનો રંગ પણ છે વાદળનો અને તેનો સ્વભાવ પણ...
ક્યારેક વર્ષી પડે છે વિના શબ્દે
અને
ક્યારેક તરસી જાય છે છતાં શબ્દે
બસ
મૌનનો વિસ્તાર અને હુ એકલી અટુલી
ના,
મારા અસ્તિત્વ સાથે
જેનો એક ટુકડો મને મળ્યો છે
અને
બિજા ટુકડાની તલાશમાં છું
કદાચ મારી આસપાસ જ છે
કદાચ તેને શોધી નથી શકતી
કદાચ સમજી નથી શક્તી
શાયદ એ મને શોધશે...
મારૂ અસ્તિત્વ મને શોધશે.
જેમ પાણી પોતાનો રસ્તો કરીને દરીયા મા અંતે સમાય જ છે
તેમ મારૂ અસ્તીત્વ પોતાનો રસ્તો કરીને મને પૂર્ણતા આપશે...

આજે મૌસમનો પ્રથમ વરસાદ. આજ અમારી માટીને મહેંકવાનો મોકો મળ્યો અને ધરતી જાણે કે આળસ મરડીને ઉભી થઇ હોય એવું અચાનક લાગવા માંડ્યું, તેના મનમાં ઉથલ-પાથલ છે; મારી પણ એ જ સ્થિતી છે... ખબર નથી કેમ પણ આ વરસાદ ઝ્ણઝ્ણાટી કરાવે છે, બસ મૌસમનાં પ્રથમ વરસાદમાં ભીંજાવાનો આનંદ જ કંઇક અનેરો છે... એ દિવસો તો ગયા કે સુંદર મજાની હોડી બનાવીને તરતી મુકીએ, પણ હા હજી ભીંજાવાના દિવસો નથી ગયા; જેમ તે મન ભરીને વરસી શકે છે એટલે કે બક્શી સાહેબનાં શબ્દોમાં કહું તો જેમ એ દિલ ફાડીને વરસી શકે છે તેમ હું પણ મન ભરીને ભીંજાય શકું છું! હજી મને ’રેઇનકોટી’ રોગ લાગુ નથી પડ્યો તે અહેસાસ આનંદ કરાવી જાય છે... આજે લોકો પાસે ભીજાવાનો સમય નથી રહ્યો તે હું અનુભવી શકુ છું એટલેજ મને મારી આ અવસ્થા હજુ પસંદ છે... એ ચાલુ વરસાદની ’લોંગ ડ્રાઇવ’ અને તે બુંદોનું ચહેરા પર પડવું તે અહેસાસ જ રોમાંચીત કરી મુકે છે... પાંદડાં પર બુંદોનું ઝળકવું અને માટી ની મીઠી-મીઠી મહેંક, વરસાદ બાદ પણ વૃક્શો નું વરસતું રહેવું અને ખૂબ જ ભીંજાયા પછી પણ અંતરની એક હુંફ નો અનુભવ... બધુ જ સુંદર લાગે છે; વૃક્શો, ડાળીઓ, પાંદડાં, રસ્તાઓ, નાનકડાં ખાબોચીયાં... દરેકને એક નવો અર્થ મળે છે; તળાવને છલકવાનું સૌભાગ્ય પ્રપ્ત થાય છે; કદાચ માણસ પણ છલકાય શકતો હોત !ફુલોને ખીલવાનું એક બહાનું મળે છે, વૃક્શોને નીતરવાનો મોકો મળે છે, આકાશને વરસવાનો રસ્તો મળી રહે છે, કાશ માણસ પણ પોતાની લાગણીને મન ભરીને વરસાવી શકતો હોત ! ખૂબ જ મજાનો દિવસ છે, ભીંજાય શકવાનો અને ભીંજાયા રહેવાનો આનંદ, એક અનેરો સંબંધ બંધાય છે વરસાદ અને માટી વચ્ચે અને જન્મે છે માટીની મીઠી મહેંક, તેને જીવંતતા મળે છે, ઘણું બધું પ્રગટે છે ધરતી માંથી... નાના હતાં ત્યારે કીચડમાં રમી શકતાં અને ખૂબ જ મજા કરતાં, હોડીઓ બનાવતાં અને તરતી મુકતાં...અને સાથે વડીલોનો છુપો ડર તો રહેતો જ કે હમણાં as usual dioualouge બોલસે: ’વરસાદમાં વધારે પલળીશ નહીં, શરદી થૈ જશે...’ એ લોકોને શું ખબર કે આ શરદી થવાની તો રાહ જોઇએ છીએ, એની પણ એક મજા છે...કેવી કરુણતા છે ને ઉંમર વધવાની સાથે માણસ દરેક રોમાંચ ભુલી જાય છે, નાના હતાં ત્યારે શાંતીથી સાંભળતાં ’ને ધાર્યુ જ કરતાં, આજે પણ કાંઇજ ફેર નથી પડ્યો, હવે આ dioulouge નો જરા જુદો જવાબ હોય છે કે આ તો ભીંજાવાના દિવસો છે, મન ભરીને ભીંજાવાના દિવસો... કદાચ આખી જીંદગી આ ભીંજાય શકવાની જાહોજલાલી જાળવી શકાતી હોત !